گروه نرم افزاری آسمان

شماره 29 و 30 - اسفند 1380








تنظیم عقربهها، روي ساعت 25
اسماعیل شفیعی سروستانی شاید خواننده این سطور تصور کند که نگارنده نیمه خالی لیوان را میبیند، میخواهد جماعت مسلمین
را بدبین و نا امید سازد، خانوادهها را بترساند و یا هنوز در حال و هواي سال 57 زندگی میکند. شاید هم دوم خرداد را درك
نکرده مهم نیست شاید هم آنچه که نگارنده برایش مثل مرغ نیم بسمل بال بال میزند مهم نباشد. و صد البته براي همه آنهایی که
شباهنگام در خانههاي امن و راحت سر بر بالش میگذارند نیز مهم نیست مثل همۀ وقتها و ایّام و سالهایی که در نظر آنها مهم
نبود و در چشمبههمزدنی گذشت تا آنکه ... سیل آمد! این سیل خیلی پیش از این به راه افتاده بود. صداي توفندة غرشش را میشد
شنید. خودمان را مثل جالیزبان در وقت برداشت محصول به کري زده بودیم اینک تنها کافی است کمی از لاك خود ساخته بدر
آئیم و پشت در اتاق و خانه خودمان را نظاره کنیم آن وقت گوش و چشممان شاهد عرض و طول این سیل بنیان کن که همه چیز و
همه کس را با خود میبرد خواهد بود. مجالی براي هیچکس نمانده است . همان وقتی که با خوش خیالی همه خبرها را شایعه
میپنداشتیم و به شعار دلخوش کرده بودیم سیل از کوهسار کنده شده بود و پیش میآمد. همان وقتی که به صورتسازي
دلخوش میداشتیم و در بیش و کم لبخند و خوشامد هواداران حقوق بشر چرتکه میانداختیم . این سیل بعکس همیشه از میانه
شهر به راه افتاد. کوچه و پس کوچهها را پشت سر گذارد و محلهها را نابود کرد؛ همان وقتی که پشت سر هم بیانیه میدادیم و
سمینارهاي رنگ و وارنگ برگزار میکردیم آرشیو مطبوعات لبریز از میلیونها بیانیه است و خانههاي چتربازان سمینارها مملو از
انواع کیف و قلم و هدایاي مدیران ادارات روابط عمومی . همان وقتی که چشمانمان را بر روي خطاهاي دوستان و همنشینان
میبستیم و با چشم پوشی از خطاها از مادهها و تبصرههاي قانونی براي خلاصی بخشیدن دوستان از مخمصههاي سوء استفادهها،
اختلاسها، سوء مدیریتها و... مدد میجستیم سیل از خانه خود کنده شده بود و پیش میآمد. آن روز که گفتوگو در بارة
جوانان و زنان را وجه المصالحۀ زد و بندهاي سیاسی ساختیم در هواي جمع آوري آرا به عَلَم کردن ساختمانها و سازمانهاي
بیخاصیت مشغول شدیم و همه فرصتهاي برنامه ریزي جدّي و کارساز را از دست دادیم صداي غرش سیل شنیده میشد. درست
همان ایّام که چشم براه سرمایههاي خارجی بودیم و چشمانمان را بر اعداد و ارقام نجومی سوء استفادهها و اختلاسها میبستیم آن
روزها بیش از هر چیز و پیش از هر اقدام به پر کردن اوقات فراغت و راهانداختن کارناوالهاي شادي میاندیشیدیم همان ایّام که بر
سر میراث انقلاب چانه میزدیم و با انواع حیل سعی در حذف رقیب داشتیم و توسعه سیاسی و اقتصادي را حلّال مشکلات معیشتی
می گردیم سعی در مستند « گفتگوي تمدنها » فرهنگی میپنداشتیم و مثل همین امروز که در میان آیات و روایات به دنبال راه تأیید
ساختن تز توسعه سیاسی و اقتصادي داشتیم بله همان روزها سیل از میان شهرهاي بزرگی چون تهران هم گذشت و به حاشیه
شهرستانها رسید. همۀ سنتهاي فرهنگی را در نوردید. نگاه و نگرش جمعیتی کلان از میان نوجوانان و جوانان را در بارة عالم و
صفحه 7 از 54
آدم دیگرگون ساخت اخلاق سوداگرانه را به میان تاروپود و بود و نبود مردم دواند. همه تعریف و نگاه در بارة دین دینداري و
دینداران را قلب کرد و آنهمه را ناکارآمد جلوه داد. همۀ اعتماد و اطمینان را مخدوش ساخت بیقراري و دغدغه را روزیف روزان
و شبان مردم کرد. آینده را تیره و تار جلوه داد. یأس را قرین بیکاري و آن دو را یار و همراه اعتیاد و انحراف ساخت لاقیدي و
ولنگاري را سنتی حسنه ادب و آداب دانی را بدعت و سوءاستفاده از موقعیتها را نوعی زیرکی و زرنگی قلمداد کرد. آیا این همه
جز امواج سیل خروشان بود که پیش میآمد؟! آیا حوصله ورق زدن روزنامهها و مجلاتی را که دردمندانه از اینهمه گفتوگو
میکردند دارید؟ آثار همه مردان و زنانی که فرزندان همین دیار، همین انقلاب و همین دین بودند و کسی تابشان نمیآورد. سیل
محصول غفلت ماست غفلت از سنتهاي خداوندگار هستی در پهنه زمین و پیامد تعطیل همه آنچه به اجراي آن مأمور بودیم و
خود را معذور گمان کردیم غفلت از اجراي عدالت عدالتی که استراتژي اعلام شدة پیشوایان دین براي زیستن در عصر غیبت است
آیا به حقیقت ما مأموران معذور بودیم سیل محصول غفلت از غرب یهودیت صهیونیستی بیماري شایع روشنفکري و تاریخ دویست
ساله بود و همه آنچه که استکبار طی سالهاي دراز براي بلعیدن سرزمینهاي اسلامی و جهان سومی تدارك دیده بود. سیل
محصول غفلت از نسلی بود که در کنار ما چون جوانهاي سر برآورده بود و دنیاي کودکی و نوجوانی را به دور از همه غوغا پشت
سر مینهاد. سیل محصول غفلت از قیامت کبراي حضرت خداوندي بود. و ناتوانی این انسان غافل از پاسخگویی در پیشگاه خدا،
ائمه هدي (ع و هزاران شهید. اینک آنچه سیل بر جاي گذارده جمعیتی کلان از خیل میلیونها نوجوان و جوان است جمعیتی مبتلا،
چشم به راه آلودة اعتیاد، گرفتار در دام باندهاي جرم و جنایت بیتفاوت جویاي نان و کار و هزاران سؤال بیجواب در بارة ما،
خودش آینده و دغدغههایش آیا با اینهمه وزیران و وکیلان و مدیران را مجالی براي صدور بیانیه هست آنان که بر صندلی امضا،
ثروت و قدرت تکیه میزنند و از پشت شیشههاي رنگین اتومبیلها عالم و آدم را رنگین میبینند و در خانه گرم سر بر بالش نرم
میگذارند. واقع امر این است که همه ما نیازمند کمی خدا ترسی هستیم جرعهاي انصاف لحظهاي نگاه صادقانه به پیرامون خود.
همه ما نیازمند خیزشی بزرگیم براي جبران رفتهها، نجات آنها که در سیلاب غرقهاند و نیازمند بیمناك شدن از سنتهاي لا یتغیر
خداوندگار. در چنین غوغایی برخی گمان میکنند کار از کار گذشته و چارهاي جز زانوي غم بغل گرفتن و در انتظار قضا و قدر
نشستن نیست بهمان سان که جماعتی فرض میکنند جهان به کامشان است و هیچ مانع و رادعی نمیتوانند آنان را از آنچه میکنند
و میپندارند باز دارد. به حقیقت چنین نیست بیگمان خداوندگار هستی همۀ کسانی را که در انتظاري منفعل نشستهاند نمیبخشد.
و این انفعال را عذري نمیشناسد. همۀ ما مکلفیم همۀ آنان که از قدرتی برخوردارند و همۀ آنان که باب گفتوگو، امر به معروف
و نهی از منکر و تلاش مجاهدانه را بر خود بستهاند. همه ما ناگزیر به درك صمیمانه این نکتهایم که نمیتوان دست بر کلاه خود
گرفت و خود را رهانید. و این اولین قدم است بیرون آمدن از خود و پس از آن خود راه بگویدت که چون باید رفت پیشتر، متذکر
این نکته بودهایم که خداوند بزرگترین تکلیف عالم را بر دوش بزرگترین مرد عالم نهاده است بزرگترین تکلیف اقامه عدل و
بزرگترین مرد، امام عدل و تکلیف ما، تنظیم عقربهها، همه جهتها و همه تلاشها همسو با آن تکلیف بزرگ است همه بچهها،
همه نوجوانان و همه جوانان منتظرند و امام عصر (ع منتظرند و مضطر . أمّن یجیب المضطرّ ءاذا دعاه و یکشف السوء.
آفات جهانی شدن
دکتر حسن بلخاري مقدمه: جمهوري اسلامی ایران در جهان معاصر به عنوان یک تمدن مستقل و مدعی صاحب هویت که انقلابش
در راستاي اجراي احکام اسلامی و جریان نهضت سیدالشهداء (ع) و همچنین تعالیم ائمه اطهار (ع) است، در موقعیت بسیار ویژه و
حساسی قرار دارد. برخی از تمدن?هاي جهان معاصر آنچنان که هانتیگتون در نظریه برخورد تمدن?ها به آن اشاره می?کند، به
غربی شدن « تعبیري دارد که پسندیده?تر است و آن » لاتوش «، نظر می?رسد جهانی شدن را پذیرفته?اند. در خصوص مفهوم جهانی
صفحه 8 از 54
می?باشد. برخی جریان غربی شدن را پذیرفته?اند، یا در حال پذیرش آن هستند و یا مخالفتی با آن ندارند و فقط تمدن » جهان
اسلامی و بویژه تمدن شیعی است که تفاوت ماهوي با روند جهانی شدن دارد. ولی متأسفانه در این قلمرو هنوز نتوانسته است
جایگاه خودش را بیابد. ما براي شیعیان حرف و سخن بسیار داریم ولی براي غیرشیعیان نه اینکه نداشته باشیم، بلکه زبان بیان آن را
نداریم. بنابراین در این قلمرو نظر به اینکه جایگاه خودمان را نیافته?ایم، محکوم به هضم هستیم. هیچ شکی نیست که در این قلمرو،
تعالیم شیعه به حرکتی نیاز دارد تا در مسیر این رود خروشان که معیارهاي ثابتی را در دهکده جهانی حاکم کرده برده نشود لازمه
در ابعاد مختلفی که این جهانی شدن » شناخت جهان « . و بعد به روز کردن این هویت؛ 2 » هویت?شناسی « . این کار دو چیز است: 1
را می?سازد. انقلاب اسلامی ایران در حال حاضر در موقعیت بسیار حساسی قرار گرفته که با موقعیت بیست و دو سال پیش آن
بسیار متفاوت است. بیست و دو سال پیش، انقلاب ایران موج وسیعی را در جهان به وجود آورد که بسیاري از معادلات سیاسی را
به هم زد. آن زمان ما در قلمرو هجمه قرار داشتیم، در قلمرو بیان خود و تبیین خود، آن هم در قلمرو جهانی خسته از دوران جنگ
سرد؛ و از این رو در این قلمرو بستر بسیار مناسبی مهیّا گردید تا فرهنگ اسلام را در سراسر جهان ترویج نماییم. امّا در حال حاضر
مسائل مختلف و متعددي سبب شده تا ما در موقعیت دیگري قرار داشته باشیم، بحمدالله هویت انقلاب حفظ شده، رهبري به طور
دقیق مثل حضرت امام (ره) قدم بر می?دارند، اصول و اصالت?ها محفوظ است؛ امّا شدت هجمه?ها نسبت به اول انقلاب بسیار
افزون?تر شده است. بنابراین عقل نیز حکم می?کند، هنگامی که هجمه?اي سنگین شد، مدافع نیز مستحکم?تر و در جهت دفاع از
ارزش?هاي خود آماده و به روز شود، متأسفانه ما در این مسأله با مشکل مواجه هستیم. دانشگاه?هاي ما، حوزه?هاي ما و دیگر
مراکز ما در این قلمرو عقب مانده?اند. امروز جهانی شدن در لایه?هاي فرهنگی نفوذ کرده و گاهی جهان?بینی?ها را می?سازد و
تا این قلمرو را نشناسیم و بررسی دقیق نکنیم نمی?توانیم دفع آفت نماییم. لازمه این کار این است که این بحث یکی از
جدّي?ترین مباحث آسیب?شناسی انقلاب اسلامی شود؛ چرا که اگر آسیب?ها را بشناسیم قادر به دفع آنها خواهیم بود. ضعف ما
از عدم ایمان ما و قدرت ما نیست، بلکه از عدم شناخت، به روز کردن معارف و جهان?شناسی ماست. الآن دو چیز جهان را به
سمت غربی شدن پیش می?برد که یکی اقتصاد و دیگري فرهنگ است که در ادامه بحث به این دو می?پردازیم. 1. جهانی شدن
1. تأثیر اقتصاد بر زندگی انسان اقتصاد در قلمرو زندگی انسان معاصر فراتر از یک ابزار عمل می?کند و حتی در مواردي - اقتصاد 1
2 در کتاب تکنوپلی 3 این اصطلاح را تصویر جهانی می?داند که تکنولوژي فرهنگ?سازي ،» پوستمن « . به جاي هدف نشسته است
کرده و اقتصاد، فرهنگ را به سیطره خودش در آورده است. عمده?ترین ابزار تکنولوژي در عرصه جهانی?سازي اقتصاد شامل این
موارد است: الف) کامپیوتر: امروز اطلاعات 4، هویت انسان را می?سازد و به قول یک منتقد آمریکایی در جهانی که همه چیز
انسان کامپیوتریزه شده مانمی?توانیم به صراحت بگوییم که این انسان است که کامپیوتر را اداره می?کند یا کامپیوترها انسان را
خدا « به جاي » کامپیوترها به ما چنین می?گویند « در جهان امروز عبارت « : در این خصوص می?گوید » پوستمن « . اداره می?کنند
ب) سینما: جهان امروز جهان تصویر است و تمدن?هاي موفق، تمدن?هایی هستند که قادرند معناي .» نشسته است » چنین گفته
تصویر را ترجمه نمایند. هر تصویر معادل هزار کلمه است و اثر ماندگاري که در ذهن مخاطب می?گذارد بسیار قوي?تر از اثر
سخنرانی و کلام است. فیلم ماتریکس 5 فیلمی است که در سال 2000 م. ساخته شده و هم?اکنون فیلم ماتریکس 2 و 3 در حال
ساخته شدن است در این فیلمما شاهد سال 2199 م. یعنی 200 سال بعد هستیم. این فیلم، فیلمی است که از تسلط عجیب تکنولوژي
و اقتصاد بر انسان بحث می?کند. و واقعیت هم این است که یکی از اصلی?ترین بسترهاي جهانی شدن اقتصاد است. این که شما از
رسانه?ها می?شنوید و می?بینید که هر جا کنفرانس جهانی شدن برگزار می?گردد مورد اعتراض کارگران و قشرهاي پایین
جامعه واقع می?شود به این علت است که بسیاري از آنان احساس می?کنند اقتصاد در قلمرو جهانی، بشدت نظام طبقاتی را به هم
6دریافت کرده?ایم که در مجله سیاست خارجی بود. در این گزارش » گلوبالیزیشن « می?زند. اخیراً گزارشی از اینترنت تحت عنوان
صفحه 9 از 54
بنابراین جهانی شدن اقتصاد بشدت منجر به » مقدارثروت 200 نفر در کره زمین معادل ثروت دو میلیارد انسان است « آمده که
2. تأثیر اقتصاد بر فرهنگ - شکاف طبقاتی در جوامع شده و ضربات سهمگینی را بر بدنه اقشار پایین جامعه وارد می?آورد. 1
چارلی « . فرهنگ در قلمرو جهانی شدن مهمتر از اقتصاد است و هویتش را از اقتصاد و قوانین و فرمول?هاي اقتصادي می?گیرد
دارد که در این فیلم، انسان که یک مهره و چرخ دنده محسوب می?شود هویت و ماهیتی » عصر جدید « فیلمی تحت عنوان » چاپلین
جدا از هویت و ماهیت انسانی پیدا می?کند. چون اقتصاد بنا به سیطره?اش تمامی رفتارها و منابع رفتاري و کرداري انسان را کنترل
می?کند. به عنوان نمونه در سه یا چهار سال گذشته، پاکستان - که اولین جمهوري اسلامی جهان است - تعطیلی رسمی هفته خود
را از جمعه به یکشنبه تغییر داد. دلیل این امر ضررهاي هنگفت اقتصادي بود که متوجه تجار و تکنوژیست?هاي پاکستانی شد و
آنها به این نتیجه رسیدند که زمان ارتباطشان با جهان سرمایه?داري فقط سه روز در هفته است؛ زیرا پنج?شنبه و جمعه کار در
پاکستان تعطیل است و شنبه و یکشنبه کشورهاي آسیاي جنوب شرقی تعطیل هستند و این بی?نظمی خاصی به وجود آورده که
مانع از تجارت آنها می?شود. و به همین جهت دولت پاکستان تحت فشار گروه مزبور مجبور شد تعطیلی رسمی هفته را از روز
جمعه که روز تعطیل رسمی مسلمانان جهان است به روز یکشنبه تغییر دهد. البته این تغییر با فرهنگ اسلامی ما سازگار نیست؛ زیرا
گاهی ما زمان را جزء چهارم ماده می?دانیم. در این قلمرو زمان خط ممتدي است که در بستر این خط ممتد وقایع جاري می?شود
و شما نمی?توانید بگویید این نقطه از بستر قدسی است چون فرض شده که زمان یک رود جاري است که وقایع بر سطح آن
تأثیري در حسن و قبح امور ندارد. 7 امّا در تفکّر اسلامی ما زمانی به نام زمان قدسی داریم؛ یعنی » زمان « می?گذرد در این جا
معتقدیم انسانی که از سپیده?دم پنج?شنبه تا غروب جمعه فوت می?کند برخوردي که با او در عالم برزخ می?شود با کسی که
غیر از این روزها فوت می?کند یکسان نیست. بدین جهت در این جا تفاوت در زمان قدسی، در عالم هویت ما تفاوت ایجاد
می?کند. تغییر جمعه به یکشنبه در قلمرو اقتصاد قابل قبول است؛ امّا شما نمی?توانید تصور کنید که این تغییر تنها یک مسأله
اقتصادي است و هیچ ربطی به هویت اسلامی ما ندارد. زمان قدسی مختص ما هم نیست این زمان شامل مسیحی?ها، هندي?ها و
حتی اسطوره?هاي یونانی هم می?شود. اکنون ما بسادگی زمان را تغییر می?دهیم و در این قلمرو یک ملت و یک تمدن اسلامی
را از برکات آسمانی و الهی محروم می?کنیم و محور این تغییر هم اقتصاد است. در اقتصاد جهان هویت انسان تابع کارکرد مصرف
گرایانه اوست. اگر بخواهیم مسأله جهانی شدن اقتصاد را نپذیریم از یک سو در قلمرویی قرار داریم که این رود ما را می?برد و از
سوي دیگر اگر بخواهیم آن را بپذیریم، دیگر نمی?توانیم بگوییم چه باید وارد بشود و چه نباید وارد شود. زیرا این فرمول?هاي
اقتصادي است که مصرف و نوع کار را تعیین می?کند. اکنون ما در چنین قلمرویی چه خواهیم کرد؟ هر چند این بحث، بحث الآن
نیست بحث آینده است امّا خوشا به حال تمدن?هایی که به استقبال آینده می?روند. تمدن شیعی یک تمدن بسیار غنی است، امّا
78 را با - آنچه مهم است زمان?شناسی است، اگر امروز را بشناسیم می?دانیم چگونه به استقبال فردا برویم؟ شما سال?هاي 79
68 مقایسه کنید. یکی از عواملی که سبب شد در تهران ما با پسران آرایش کرده روبرو شویم این بود که در این - سال?هاي 69
دهه همه چیز ما اقتصاد شد. و بعد هم گفتیم یک راه داریم تا اقتصاد ما شکوفا شود و آن این که مصرف را دامن بزنیم، امروز
تبلیغات تلویزیون چند صد برابر تبلیغات سال 68 شده است. بنابراین می?توان بصراحت گفت اقتصاد و مصرف?گرایی منجر به
64 هیچگاه شاهد چنین فاجعه فرهنگی که امروز شاهد آن - تخریب هویت فرهنگ اسلامی ما شده است. ما در سال?هاي 65
مواجههستید (در ادامه همین مبحث بیشتر درباره آن » گانزز رفزز 8 « هستیم، نبودیم. امّا حالا شما در همین تهران با گروه?هاي
صحبت خواهیم کرد.) بنابراین یکی از آفات جهانی شدن مسائل اقتصادي همین تأثیري است که این مسایل در فرهنگ و هویت
1. رسانه?هاي اطلاعاتی رسانه?هاي اطلاعاتی مرزهاي جهان امروز را به مرزهاي - انسانی ما می?گذارد. 2. جهانی شدن فرهنگ 2
شیشه?اي تبدیل کرده?اند و به عبارتی مرزها را حذف کرده?اند تا دهکده جهانی محقق گردد. بدین ترتیب نقش این رسانه?ها
صفحه 10 از 54
اگر به عنوان یک ابزار مورد توجه قرار گیرند مشکلی به وجود نخواهد آمد امّا اگر این رسانه?ها، خود پیام شدند قطعاً مشکلات
رسانه یک ابزار نیست، « : 9نظریه پرداز دهکده جهانی ارتباطات می?گوید » مک?لوهان « . جدّي را گریبان?گیر جوامع خواهند کرد
تلویزیون ابزار پیام?رسانی نیستخود پیام است. بنابراین یکی از مهم?ترین عواملی که امروزه جهانی شدن را » خود پیام است
می?سازد رسانه?هاي ارتباطی قدرتمند است. نمونه اینها اینترنت است. اینترنت پرچم جهانی شدن فرهنگ است. اینترنت یک
شبکه اطلاع?رسانی جهانی است که به شما قدرت می?دهد تا در هر جا که باشید بتوانید از طریق اینترنت وارد کتابخانه کنگره
آمریکا شده و از آن استفاده کنید. همچنین می?توانید از طریق سایت?هاي اینترنت از جدیدترین کشفیات مطلع شده و از آن بهره
ببرید؛ و از این جهت بسیار عالی است. امّا مشکل این جاست که معمولًا تمدن?هاي شرقی وقتی با یک تکنولوژي مدرن مواجه
می?شوند ذوق?زده شده و آسیب?شناسی نمی?کنند. آن وقت لطمه?هایی که بر بدنه فرهنگ این تمدن?ها می?نشیند بسیار
اینترنت یا « سنگین?تر از لطمه?هایی است که بر صاحبان صنایع وارد می?شود. اخیراً گزارشی از اینترنت تحت عنوان
10 دریافت کردیم. این گزارشمقدار دو سال تجارت اینترنت 11 در سال?هاي 98 و 99 میلادي را در حدود 410 میلیارد » اینترسکس
دلار تخمین زده است. از این 410 میلیارددلار 246 میلیارد دلار آن (حدوداً 59 الی 60 درصد) متعلق به تجارت سکس است. این
مسأله بسیار حائز اهمیت است که قدرت جهانی در عصر معاصر 60 درصد از تجارت الکترونیکی خودش را صرف مسأله سکس
2. تحوّل در تعاریف تحوّل در تعاریف مهمترین بعد - می?نماید. از همین آمار می?توان رشد جهانی شدن را تشخیص داد. 2
اخلاقی و فرهنگی جهان معاصر است. در اینترنت سایتی است که آمده در اتاق?هاي پرو یک نمایشگاه، دوربینی جاسازي کرده
که افراد بدون اینکه بدانند فیلم آنها ضبط می?شده و به مرکز این سایت ارسال می?گردید. 12 این سایت پس از مدتی لو می?رود
و با تهیه کنندگان آن برخورد شده و جریمه می?شوند. امّا آنها با بستن قرارداد با افراد کار خود را به صورت قانونی درآورده و به
کارشان ادامه می?دهند به صورتی که دادگاه هم نتواند به آنها چیزي بگوید. ببینید این مهم است. مرزها در حال از بین رفتن است.
13 در جریان آیات شیطانی » مایور « است. آقاي » ذاتی « در فقه اسلامی حد و حدود مطرح است. در زندگی جمعی انسان، حدود
یعنی » حدود،جوهره ذاتی زندگی جمعی انسان « سخنانی در دفاع از سلمان رشدي مطرح کرد که به او نامه?اي نوشتم تحت عنوان
در زندگی جمعی، حد ذاتی است، نفی حد، نفی هویت انسان است. دیوار در زندگی جمعی ذاتی است چون حریم می?سازد. امّا
انسان در جهان معاصر به دلیل اینکه انحرافش را قانونی می?کند حد و حدودها را برمی?دارد. پیامبر اکرم (ص) می?فرماید:
روزي می?رسد که مردم آمر به منکرند و ناهی از معروف، نه از آن جهت که معروف را معروف و منکر را منکر می?دانند؛ بلکه «
جهان امروز این است و اینترنت این کار را می?کند. امروزه فیلم?هایی در غرب .» از آن جهت که تعریفشان از منکر معروف است
ساخته می?شود که بدیهی?ترین مفاهیم فطري را آن چنان با تکنیک تصویر عوض می?کنند که مخاطب آن را حق می?پندارد.
سایت?هایی در اینترنت وجود دارد که با برخی از زنان و مردان قرارداد می?بندند تا اجازه دهند در فضاي خصوصی منزلشان
دوربین مخفی بگذارند و این سایت?ها به صرف داشتن قرارداد به کار خود ادامه می?دهند و هیچ مرجعی در غرب با آنها کاري
ندارد، چون استنادشان به قرارداد است و می?گویند نمی?توان مانع از حق شخصی افراد شد. 14 روزانه 7500 نفر از این سایت?ها
دیدن می?کنند و ما قریب به دو میلیون سایت پرنوگرافی در اینترنت داریم. گزارشی در یکی از مجلات خارجی خواندم که خوب
در نتیجه حکومت?هاي بلامنازع این سایت?ها، ارزش?هاي اخلاقی پیشین، راه تغییر در پیش « : است به قسمتی از آن توجه کنید
این مفهوم را در » شغل خود را « در این گزارش عبارت »... گرفته?اند. مثلًا زنانی که در سایت?هاي پرنوگرافی مشابه شغل خود را
ذهن متبادر می?سازد که، کار خلاف در این سایت?ها گناه نیست بلکه یک شغل است و این بدان معناست که در قلمرو جهانی
شدن با انحراف روبرو نیستیم، با تمدنی روبرو هستیم که انحراف را انحراف محسوب نمی?کند. اکنون شیعه در این قلمرو چه باید
16 که درجاهاي مختلف پارتی 17 » گانزز رفزز « بکند؟ و چه وظیفه?اي دارد؟ اجازه دهید به نمونه?اي دیگر اشاره کنم. گروه 15
صفحه 11 از 54
دارند، یکی از گروه?هایی است که ما در تهران با آن مصیبتی داریم. اخیراً یک گروه 30 یا 40 نفره که از دختر 12 ساله تا پسر 17
هستند. این گروه?ها به صورت » گانزز رفزز « ساله را شامل می?شد در یک منزلی در تهران دستگیر کردند که بعد فهمیدیم گروه
مختلط دور هم جمع می?شوند، ابتدا اعمال منافی عفت انجام داده و سپس روي سرشان یک پیشانی?بند یا هدبند می?بندند و زیر
این هدبندها مواد مخدر جاسازي می?کنند. نوارهاي موسیقی متال، راك و... را می?گذارند، که تأثیر روان?شناسی این نوارها
فاجعه است. 18 نوارها را تا صداي 130 با استریوهاي بسیار قوي باز می?کنند. تحرك روانی جسمی و جنسی بالا، آنها را از حالت
طبیعی خودخارج کرده ودر این حال حرکت?هاي غیرطبیعی از خود بروز می?دهند. از دیوار بالا می?روند، همدیگر را گاز
می?گیرند، خود را از بالا به پایین پرت می?کنند و... این تحرك زیاد منجر به آزاد شدن انرژي بدن شده و عرق?هاي بدن منافذ
پوستی را باز می?کند و منافذ پوستی که باز شد، فشار هدبند، مواد مخدر را به صورت مستقیم از طریق این منافذ وارد خون
می?کند و ورود این مواد به خون، آنها را به حالت جنون در می?آورد و در اوج جنون وارد دستشویی فرنگی شده و درب آن را
باز کرده، محتویات آن را سر می?کشند. من نشسته?ام با اینها حرف زده?ام، اینها گفته?اند که شما براي ما ثابت کنید اینها
انحراف است تا ما این کار را نکنیم، یعنی انسان به جایی می?رسد که دیگر انحراف را، انحراف محسوب نمی?کند. نتیجه جهانی
شدن براي کشورهاي جهان سوم بویژه براي کشور جمهوري اسلامی ایران که داراي یک فرهنگ اصیل اسلامی است، یک آفت
است. این آفت در دو بعد جهانی شدن اقتصاد و فرهنگ قابل طرح است. در بعد جهانی شدن اقتصاد، از آن رو که این کشورها در
مقابل ورود تکنولوژي مدرن غربی که داراي فرهنگ مصرفی خاص خود می?باشد، آسیب?شناسی نمی?کنند، منجر به شکاف
طبقاتی و تخریب فرهنگ بومی می?شود و این می?تواند براي هر کشوري بزرگترین تهدید باشد. در بعد جهانی شدن فرهنگ نیز
باید گفت، فرهنگ کشورهاي غربی به واسطه رسانه?هاي اطلاعاتی قدرتمند، مرزها را شکسته و بدون هیچ مانعی وارد کشورهاي
جهان سومی از قبیل ایران و دیگر کشورهاي اسلامی شده و بر فرهنگ آنها مسلط می?شوند و چون در فرهنگ غرب ضد
ارزش?ها یک حالت قانونی به خود گرفته?اند انسان به مرحله?اي می?رسد که دیگر انحراف را انحراف محسوب نمی?کند. به
همین علت، روز به روز از هویت انسانی خود دورتر می?شود. از این رو ورود چنین فرهنگی به کشورهاي جهان سوم شدیداً
فرهنگ و هویت انسانی - اسلامی آنها را تخریب کرده و بر آنها مسلط می?شود؛ و چون در این کشورها توان کنترل و نظارت نیز
پایین است، این مسأله به تخریب هویت آنها ختم می?گردد و کشوري که هویت نداشته باشد، هیچ چیز نخواهد داشت: امّا چون ما
ناگزیر، در جریان این رود پرتلاطم قرار خواهیم گرفت، باید ضمن شناخت آینده و مصایب و مشکلات آن، با آسیب?شناسی
متن حاضر سخنرانی دکتر حسن بلخاري است که با اصلاحاتی تقدیم خوانندگان × : دقیق، در پی دفع آسیب برآییم. پی?نوشت?ها
.Postman .V . 3.Technopoly . 4.Information . 5.Matrix . 6.Globalization . عزیز موعود می?شود. 7 .2
Gunses roses . 9.Lohum .c .M .. تصویري که انیشتین ارائه می?دهد با ملاصدرا در اسفار بدان اشاره می?کند. 8
تجارت اینترنتی به این صورت است که اگر شما دنبال کالایی می?گردید، کافی است اسم .internet or inter sex10 . 11
تایپ کرده و جست?وجو نمایید. پنجاه صفحه اطلاعات در ابعاد مختلف در باره آن کالاي مورد Yahoo یا msn آن کالا را در
نظر در صفحه اینترنت ظاهر می?گردد. شما این اطلاعات را بررسی می?کنید و اگر کارت اعتباري داشته باشید پول واریز نموده و
پس از مکاتبه، آن کالا براي شما ارسال می?شود. به این تجارت در جهان مدرن و پست مدرن، تجارت اینترنتی یا تجارت
الکترونیکی می?گویند. 12 . براي غرب اصل مصرف مهم نیست بلکه تنوع در مصرف مهم است. چرا؟ به علت این که مصرف بعد
از مدتی ملالت ایجاد می?کند، چیزي که ملالت را دفع می?کند تنوع است. بنابراین مسأله امروز غرب گسترش فساد نیست،
تنها کشوري که بشدت مانع از فعالیت چنین سایتهایی شد ایران است. امّا متأسفانه .Mayour . کیفیت تنوع در فساد است. 14.13
باید اعتراف کرد که ایران هم یک جا اشتباه کرد. آنجا که قوه قضائیه حکم کرد اگر دست کسی فیلم پرنوگرافی باشد مانعی ندارد
صفحه 12 از 54
امّا تکثیر و پخش آن مجاز نیست!! 15 . گروه در جامعه?شناسی یعنی مجموعه افرادي که بر اساس ایده?هاي مشترك، گرد هم
پارتی در ایران به جلسات مختلط پسر و دختر که به .Gunses roses . جمع شده?اند و داراي یک هدف واحد هستند. 17.16
لهو و لعب مشغول هستند اطلاق می?گردد. 18 . تفاوت موسیقی شرق با موسیقی غرب در ریتم (وزن) آن است. ریتم در موسیقی
سنتی شرق دوري و داراي مکث است امّا در موسیقی مدرن غرب خطی و بدون مکث می?باشد. روان?شناسان می?گویند
موسیقی خطی چون مغایر نظام طبیعی گردش خون و روان ماست در انسان تحرك جنسی و جسمی ایجاد می?کند امّا موسیقی
دوري تأمل روحانی ایجاد می?کند. چرا موسیقی دوري تأمل روحانی ایجاد می?کند؟ چون با حرکت هستی هارمونی دارد. ما در
هستی حرکت خطی نداریم. اساس حرکت در هستی مبتنی بر دور است. در فیزیک هم جزء هستی الکترون است و الکترون
هم استنباط می?شود » إنّا للّه و إنّا إلیه راجعون « حرکتش دوري است. اصلًا ما در فیزیک حرکت خطی نداریم. مفهومی که از آیه
دوري است. یعنی روح خدا به خود خدا برمی?گردد. فلسفه طواف خانه کعبه با حرکت کهکشان?ها که از راست به چپ و دوري
است کاملًا منطبق است. لذا وقتی می?گوییم موسیقی غربی حرام است نه فقط به خاطر اینکه شرع گفته، بلکه بخاطر این هم هست
که خلاف طبیعت انسان باشد و یا به عبارت دیگر با حرکت هستی هارمونی ندارد.
فجر مقدس- 1
بررسی رویدادهاي شش ماهه دوم آخرین سال غیبت حضرت مهدي (ع مجتبی السادة ترجمه محمود مطهري نیا روزانه شاهد
اتفاقات زیادي هستیم و اخبار متنوعی را میشنویم در نقطهاي زمزمهاي ویرانگر و در نقطۀ دیگر طوفانی خانمانبرافکن رخ میدهد.
در کشوري کودتاي نظامی میشود و در کشوري دیگر جنگ و کشتاري وحشیانه را نظاره میکنیم هواپیمایی در اینجا سقوط
میکند و تصادفی هولناك در آنجا رخ میدهد. پشت سرهم و بدون حتی لحظهاي توقف این جریانها به وقوع میپیوندند. مردم
اگر این همه اخبار و اطلاعات را خود به خود از یاد نبرند خود تلاش میکنند که آنها را فراموش کنند. آیا هیچ از خود پرسیدهایم
شاید برخی از این اتفاقات نوید نزدیک شدن لحظه دیدار و زمان ظهور مهدي ع باشند؟ بسیاري از مردم ما اصلًا نمیدانند که نشانۀ
ظهور یعنی چه چون تا به حال چیزي در این باره نشنیدهاند و خود هم به دنبال جستجوي چنین مطلبی نبودهاند. لذا با دیدن چنین
جریانهایی هیچ چیز به ذهن آنها خطور نمیکند. متأسفانه برخی از افراد هم که در مورد بعضی از این نشانهها حرفهایی شنیدهاند
وقتی آنها را میبینند و یا خبر آن را میشنوند چنان بیتفاوت رد میشوند که گویی اتفاقی نیفتاده است نتیجه مواجه شدن بعضی
دیگر هم با این وقایع چیزي جز ایجاد شک و شبهه در اذهان آنها نیست آنهم به حدي که قدرت تشخیص خود را به کل از دست
داده و مبهوت و متحیر میشوند. با توجه به این همه بیخبري سعی کردهایم تا آنجا که میشود پردة ابهام را از مسئله نشانههاي
ظهور حضرت مهدي (ع بزداییم و به شکل جدیدي این مطلب را طرح کنیم به طوري که هر فرد مؤمن و متعهدي بتواند با پیگیري
جریانها برحسب تاریخ وقوع آنها چشمانتظار آمدن حضرت و دیگر حوادث و وقایع مرتبط با آن باشد. بسیاري از نویسندگان
نشانههاي ظهور را به دو دسته حتمی و غیرحتمی دستهبندي میکنند و به طرح و بحث آنها میپردازند. برخی دیگر هم به طور
اجمالی و فشرده با نگاهی گذرا به این مطلب رد میشوند. در حالی که در زمان حاضر آنچه مهم است این است که هر فرد بتواند
با پیگیري این حوادث در دام آنها که به دروغ ادعاي مهدویت میکنند نیفتاده و به خاطر کثرت و وفور اتفاقات دچار سردرگمی
نگردد. این سلسله مقالات نیمه دوم سالی را که آخرین سال غیبت است و به ظهور حضرت مهدي (ع ختم میشود، به تصویر
میکشد. براي استخراج مجموعه این رویدادهاي پی درپی به آن دسته از احادیث تمسک جستهایم که به تاریخ خاصی اعمّ از روز،
ماه یا سال اشاره داشتهاند که بحمداللّه همه علائم حتمیه در این محدوده گنجیدهاند. البته لازم است بگوییم که بسیاري از علائم
ظهور حضرت زمان خاصی را مشخص نمیکنند و از همینرو در این مقالات چندان به آنها نپرداختهایم و برخی را هم که لازم بود
صفحه 13 از 54
پیش از ورود به بحث راجع به ماههاي سال قبل از ظهور مطرح شوند، در بخش اول مطالب آوردهایم : انواع ظهور همانگونه که
غیبت حضرت ولی عصر(ع به دو بخش صغري و کبري تقسیم شده است در مورد ظهور حضرتش هم ظهور اصغر و ظهور اکبر
(فجر مقدس را میتوان دید. براي واضحتر شدن این مطلب باید گفت غیبت صغري آن زمانی مطرح شد که شیعیان پس از مدتها
ارتباط مستقیم و از نزدیک با امام زمان خویش ع هنوز چندان آمادگی فهم و قبول بحث غیبت و ندیدن ایشان را نداشتند؛ چرا که
نمیدانستند بدون حضور امام چگونه میتوان از سویی با یکدیگر همراه و همگام و متحد بود و از سوي دیگر احکام شرعی و
مسایل دینی را استنباط و استخراج کرد. علاوه بر دهها مطلب دیگري که آنها را به سوي امامشان متوجه میکرد و باید در عصر
غیبت خود بر عهده میگرفتند. هر چند در عصر غیبت صغري این طور نبود که هر کس بتواند به خدمت حضرت مهدي (ع برسد
لیکن با وجود چهار نایب حضرت ارتباط شیعیان همچنان با امام خویش برقرار بود، تا مبادا به خاطر این تغییر وضعیتف ناگهانی
دچار حیرت و سردرگمی شوند. در طول این مدت که حدود 70 سال طول کشید تا حدي موضوع غیبت براي شیعیان جا افتاد و از
لحاظ ذهنی و فکري براي حضور در عصر غیبت کبري آماده شدند. همانند این جریان را در آن سوي قضیه هم خواهیم داشت
یعنی همانطور که عصر غیبت به دو بخش صغري و کبري تقسیم شد تا مردم با مفهوم غیبت علاوه بر آشنایی انس بگیرند، در مورد
ظهور هم چنین مطلبی صادق است و عصر ظهور به دو بخش اصغر و اکبر (فجر مقدس تقسیم میگردد. در عصر ظهور اصغر هر
چند مردم توفیق زیارت حضرتش را پیدا نمیکنند لیکن حوادثی را مشاهده میکنند که مقدمات ظهور اکبر به شمار میآیند و
مردم را براي زندگی در آن زمان آماده میکنند. این تقسیمبندي را میتوان از برخی روایات برداشت کرد. مثلًا در برخی احادیث
حضرت را به خورشید فروزان تشبیه نمودهاند. به خوبی میدانیم که پیش از غروب خورشید اشعههاي آفتاب تا مدت معینی میماند
و پس از آن سیاهی شب بر آسمان سایه میافکند و طلوع خورشید هم سریعاً واقع نمیشود بلکه پس از آنکه زمان اذان صبح شد به
مرور هوا روشن شده و در پی آن شعاعهاي نورانی خورشید در آسمان پدیدار میشود.حضرت مهدي ع هم که خورشید تابان
آسمان امامتند، خواهینخواهی پیش از آنکه وجود مقدسشان بخواهد بر همگان ظاهر و آشکار گردد، باید ظهور اصغري داشته
باشند که زمینه ساز آن ظهور اکبر گردد. البته نباید توقع داشت که شرایط غیبت صغري با ظهور اصغر یکسان باشد. همانطور که
آنچه از خورشید پیش از غروب و پس از طلوعش میبینیم یکسان نیست برخی از مسائلی که شاید در عصر ظهور اصغر دیده شوند
از این قرار است 1. بالا رفتن سطح فهم عمومی و پیشرفت دانش و فناوري در این عصر پیشرفتهاي علمی عظیم و اکتشافات محیر
العقولی از بشریت دیده میشود که پیش از آن سابقه نداشته است همان انسانی که تا دو قرن قبل بر چهارپایان سوار میشد و به این
سوي و آن سو میرفت این روزها از اتومبیل و هواپیما استفاده میکند و تلفن تلویزیون رادیو، کامپیوتر و... جزئی از زندگی
روزمرهاش شده است منابع نفتی و معادن فلزات مختلف را استخراج کرده و تا آنجا که بتواند براي استفاده خود به کار میبرد. این
تحولات به قدري است که به اندازه کل تحولات علوم و فنون بشري تا قرن نوزدهم که ابتداي آن است برابري میکند. چنین تحوّل
علمی و صنعتی را مقدمه ظهور حضرت مهدي (ع برشمردیم چرا که لازم است همه آنها که بناست با حضرتش بیعت کنند، عظمت
آن دسته از مواهب و نعماتی را که به آن حضرت عنایت شده درك کنند. اینکه حضرت مثلًا در یک چشم برهم زدن از شرق عالم
به غرب میروند یا در زمان ظهور یارانشان در حالی که شب در رختخواب خویش بودهاند صبح در خدمت آن حضرت قرار
میگیرند. باید بدانیم که مافوق قدرت بشري است بنابر آنچه در میان علما مشهور است معجزات پیامبران و کرامات ائمه (ع الزاماً بر
اساس آن علوم و فنونی بود که در آن عصر زندگی میکردند. پس حضرت مهدي (ع هم در آن زمان ظاهر میشوند که دانش و
تکنولوژي و فنون و تسلیحات به حداکثر رشد خود رسیده باشد و بشر بتواند با ساخت سفینههاي فضایی بهراحتی بر مریخ گام نهاده
و اختراعات مختلف خود را در آنجا مستقر کند. در آن عصري که انسانها تنها با اینترنت و یا دیگر وسایلی که تاکنون اختراع
شدهاند و یا پس از این اختراع خواهند شد از نقاط دور دست با هم صحبت میکنند معجزه ایشان این خواهد بود که بدون استفاده
صفحه 14 از 54
از هیچ ابزار و وسیلهاي سخنش را به گوش تمام ساکنان زمین برساند و همه هم به زبان خود آن را بفهمد. مسلماً دانشمندان و
متفکرانی که از مغزهاي الکترونیکی وسایل مدرن ماهوارهها و... براي ایجاد ارتباطات صوتی وتصویري در اقصی نقاط جهان
استفاده میکنند، در مقابل این کرامت حضرت که بدون استفاده از هیچ وسیله ماهوارهاي صوت و تصویر خویش را به هر جا که
بخواهد منتقل میکند سرتسلیم فرود میآورند و آن حضرت را غیر از دیگران یافته و اعمالش را خارقالعاده میشمارند و با ایمان
آوردن آنها دیگران هم حتماً به آن وجود مقدس ایمان خواهند آورد. در روایات آمده است که حضرت و یارانشان از ابرها براي
رفت و آمد خویش استفاده میکنند. طبیعتاً آن دسته مخترعان و سازندگان هواپیماها و ماهوارهها و سفینههاي فضایی در مقابل
چنین وسیله نقلیهاي احساس خواري میکنند. مضاف بر اینکه چنین دیدگاهها و اکتشافات علمی به انسانها قدرت درك و فهم
کرامات حضرت مهدي (ع را میدهد که به طور طبیعی هر کس نمیتواند چنین اعمالی را انجام دهد. به عبارت دیگر خداوند
متعال نظریات علمی این زمان را به آن حد از رشد میرساند که زمینههاي ظهور اکبر (فجر مقدس فراهم شود. . دلبسته شدن مردم
به امام عصر (ع و ازدیاد یاد حضرت از جمله اموري که این روزها با آن مواجه هستیم (خصوصاً هر چه جلوتر میرویم این است که
بسیاري از مردم را میبینیم که هر قدر با مشکلات بزرگ و بیشتري روبرو میشوند توجهشان به حضرت مهدي (ع و علائم ظهور
ایشان بیشتر میشود. در عین حال که امیدشان بیش از پیش گشته و چشم انتظار حوادثی هستند که در آیندهاي نزدیک یا دور
اتفاق خواهد افتاد. به همین علت است که کتابها و نویسندگان بیشتري را در این زمان مشاهده میکنیم که به این خواسته پاسخ
داده و تلاش در خور تقدیري را براي ترسیم آینده بر طبق احادیث و روایاتی که در دسترس دارند از خویش نشان میدهند. این امر
علیرغم آن رویهاي است که در قرون اولیه اسلامی دیده میشود که صرفاً به نقل احادیث و سندها پرداخته و در قرنهاي بعد هم
بحثهاي کلامی را به آن میافزودند. بحمداللّه دراین روزها میبینیم که دهها و صدها کتاب و مقاله در تمام جهان اسلام با سبک
و سیاقهاي مختلفی ابعاد موضوع را مورد بررسی قرار دادهاند و این همان چیزي است که میتواند مورد پسند واقع شود. البته قابل
ذکر است که این فعالیتها منحصر به شیعه نمیشود بلکه دیگر مذاهب و مکاتب هم در این زمینه فعالیت میکنند. میزان توجه و
یاد شیعیان نسبت به حضرت ولی عصر (ع را میتوان با دورههاي گذشته مقایسه نمود که تا مدتها قبل چقدر اقبال مردم به
جلسات دعاي ندبه کم بوده است و این روزها در کمتر محلهاي است که دعاي ندبه خوانده نشود. به علاوه که مجالس بزرگ با
نام ایشان و کتابهاي مختلف و جشنهاي میلاد حضرت هر کدام به نوعی مردم را متوجه نام و وجود مقدس و مبارك ایشان
میگرداند. آیا انتشار نام و صفات امام زمان (ع به این شکل و میزان در مدارس و مساجد و خیابانها و جلسات و در میان عموم
مردم خود دلیلی بر نزدیکی طلوع خورشید وجودي حضرت بقیۀاللّه (ع نمیباشد؟! 3. صحبتهاي عمومی در جهان در مورد
تشکیل حکومت جهانی واحد (دهکده جهانی اگر به تاریخ نظري بیفکنیم میبینیم که تاریخ تشکیل سازمان ملل متحد پس از
جنگ جهانی اول و دوم است پس از آنکه جهانیان خسارتهاي جبرانناپذیر آن دو جنگ را به جسم و جان انسانها دیدند،
گروهی بر آن شدند که چنین مجموعهاي را تشکیل دهند تا هر گاه در میان کشورها و دولتها اختلافاتی پیش آمد رایزنیهاي
رابطۀ العالم الاسلامی سالانه یک مرتبه همگی » لازم را براي رفع جنگ انجام دهند. عالمان اسلامی هم براي اولین بار تحت عنوان
در کنار هم جمع میشوند. میتوان دیگر مجامع جهانی موجود را به آن اضافه کرد. این گونه دیدگاهها و تشکیل چنین سازمانهاي
بین المللی خود حکایت از آن میکند که جهان نیازمند حکومت واحد جهانی است که بتواند امنیت آرامش و عدالت را در آن
حاکم کند که جز حکومت جهانی حضرت مهدي (ع هیچ چیز نمیتواند پاسخگوي این نیاز عمومی مردم جهان باشد که این مورد
دلیلی آشکار بر طلوع آن فجر مقدس در پس دوران ظهور اصغر است آري همگان ندا برآوردهایم که اي مهدي صاحب الزمان (ع
! جهان در انتظار حکومت جهانی توست . لازم است در اینجا این نکته را تذکر دهیم که وقتی از ظهور اصغر صحبت میکنیم قصد
ما این نیست که العیاذ بالله براي ظهور مقدس حضرت ولی عصر (ع زمانی تعیین کنیم زیرا این مسئله چیزي است که صرفاً
صفحه 15 از 54
خداوند متعال از آن خبر دارد و در اصل ممکن است آنچه ما در ظاهر میبینیم نقطه آغاز ظهور مقدس ایشان باشد و این احتمال
هم وجود دارد که چنین نباشد و خداي ناکرده این شب تار و سیاه غیبت ادامه یابد. تحقق این مسئله کلًا تحت اراده الهی است و
است پینوشتها * این سلسله مقالات ترجمه کتابی است با عنوان الفجر المقدس و المهدي ع ؛ « فعال لما یرید » خداوند هم
ارهاصات الیوم الموعود و احداث سنۀ الظهور، مجتبی السادة چاپ اول 1421 ق . 1. ر.ك غیبت نعمانی ص 213 ؛ کمالالدین و
3. ر.ك غیبت نعمانی ص 231 ؛ کمالالدین و 2. ر.ك غیبت نعمانی ص 170 ؛ غیبت شیخ طوسی ص 274 . تمام النعمۀ ص 654
. تمام النعمۀ ص 673 ؛ منتخب الأثر، ص 476
رجعت؛ یک اتفاق ، یا یک ضرورت
سید علی محمد رفیعی از سوي برخی از منکران یا تردیدکنندگان در باره رجعت، گاه این پرسشها یا تردیدها مطرح میشود که:
1. اگر هدف از بازگشت برخی مؤمنان و غیر مؤمنان در رجعت، مجازات یا پاداش برخی از افراد درگذشته در این دنیاست، رجعت
لزومی ندارد؛ زیرا افراد نیکوکار، در بهشت برزخی به سر میبرند و آمدن آنها به این دنیا، هر چند سرسبز و آباد باشد، همانند بردن
آنان از بهشت به جهنم است. افراد بدکار نیز در جهنم برزخی عذاب میشوند و آوردن آنها به این دنیا، هر چند عذابی مکرر و
بسیار ببینند همانند بردن آنها از جهنم به بهشت خواهد بود؛ از این رو که نه عذاب مادي و معنوي این جهان با عذاب برزخ و قیامت
قابل مقایسه است نه نعمتها و نه خوبیهاي مادي و معنوي آن با خوشیها و نعمتهاي مادي و معنوي برزخ و قیامت . 2. اگر
مقصود این است که مؤمنان و کافران پیشین وعدههاي الهی را به چشم خود در این دنیا ببینند، این آگاهی، از جهان دیگر نیز براي
آنها حاصل خواهد شد. 3. اصولاً با وجود رویدادي عظیم و فراگیر به نام قیامت، چه نیاز به اتفاقی جزئی و موردي به نام رجعت
است؟ پاداشها و کیفرها در قیامت داده خواهد شد. و برخی پرسشها و شبهههاي دیگر که در جاي خود میتوانند درست نیز
باشند. در این نوشتار، هدف آن است که با روشن ساختن برخی جنبههاي رجعت، این نظر مطرح شود که رجعت، با وجود قبول
درستی پرسشهاي بالا، باز یک ضرورت است؛ ضرورتی که با حذف آن در هدفها، آرمانها و طرحهاي اسلام خلل پدید
میآید و هیچ چیز دیگري جاي خالی آن را پر نمیکند. از اینرو، به طرح ضرورت رجعت، تنها در سه جنبه تکوینی، تاریخی -
عقیدتی و کمال انسانی میپردازیم . الف) ضرورت تکوینی از بسیاري آیات و روایات چنین برمی آید که ظلم و ستم، به ویژه
ستمی که پاسخ داده نشود و در آن حق مظلوم از ظالم گرفته نشود، حدودي که جاري نشوند و مجازاتهایی که به اجرا در نیایند،
همه و همه به تنهایی و در کنار یکدیگر، مایه آن خواهند شد که نظم زمین و آسمان بر هم خورد، باران در جاي خود نبارد،
نعمتها دگرگون شوند، سرزمینهاي آباد، بایر، خشک و غیر زراعی شوند، باغها و درختان به شورهزار تبدیل شوند، روحیات
مردم تغییر یابد. و از این قبیل آثار وضعی و پیامدهاي طبیعی گناهان اجتماعی که بر عالم تکوین تاثیر خواهند نهاد. از سوي دیگر،
میدانیم که قرار است پس از ظهور، زمین سراسر آباد و سر سبز شود و هر چیزي به جاي خود بازگردد. و میدانیم که عالم، عالم
علل و اسباب است و قرار است کار این جهان، جتی پس از ظهور نیز، جز در مواردي خاص، با علل و اسباب پیش رود. بر اساس
این دانستهها، اگر قرار باشد زمین آباد شود، باید علتها و سببهاي خشکی و خرابی آن از میان برود. حال اگر این علتها و
سببها این باشند که در زمانهاي گذشته خونی به ناحق ریخته شده، حقی غصب شده و ستمی بر کسی رفته است و در پی آن
کیفري در کار نبوده و به همین خاطر، زمینهایی سر سبز، کویر و شوره زار شدهاند، ضروري است که آن افراد و عوامل زنده
شوند، حدود و مجازاتها به اجرا درآیند و حقها به جاي خود باز گردند تا بارانهایی که به این دلایل بر سر زمین یا سر
زمینهایی نباریدهاند باز ببارند و نعمتهایی که راه آنها بسته شده بود باز ارزانی زمین و زمینیان شوند. ب) ضرورت تاریخی -
عقیدتی میدانیم که بسیاري از پیروان ادیان و مذاهب نادرست، آنها که تعصب و عنادي ندارند، حق را میپذیرند و اگر تشخیص
صفحه 16 از 54
خود را غلط دانستند، نظر خویش را تغییر میدهند، تنها به خاطر این پیرو برخی دینها و مذهبها شده و در عقیده خود ماندهاند که
نمیتوانند بپذیرند که پیشوایانشان دروغ گفتهاند، به نیرنگ دست یازیدهاند، توطئه اندیشیدهاند، دین ساختهاند و آن را به خدا
نسبت دادهاند، یا دینی الهی را در حساسترین شرایط تاریخی خود به انحراف کشاندهاند. این افراد اگر بدانند که در گذشته چه
رخ داده است و این را از زبان همان بدعتگران، دین سازان و انحراف آفرینان بشنوند از عقیده خویش دست خواهند برداشت و به
حق خواهند گروید. از دیگر سو میدانیم که قرار است پس از ظهور، همگان به حق گرایند و با رغبت، به مذهب و آیینی رو کنند
که حق است و قرار است تنها با آنان ستیز شود که حق را در مییابند امّا بر باطل خود اصرار میورزند. بر این اساس، اگر قرار باشد
که در این دنیا حق بر پیروان و مذاهب و ادیان باطل که حسن ظن به پیشوایان خود دارند آشکار شود، راهی جز این نیست که
همان پیشوایان باطل از همان جایگاهی که پیروانشان به عنوان آرامگاه براي آنان میشناسند بیرون آیند، دو باره زنده شوند و خود
اقرار کنند که چگونه آیندگان را اغفال کرده،به اشتباه کشانده و گمراه ساختهاند. جز این طریق، پیروان حقجو امّا خوشبین، به
گمراهی پیشوایان خود یقین نخواهند یافت و پیروان معاند و حق ستیز شناخته نخواهند شد. به همین ترتیب، لازم است که پیامبران
نیز پا به این جهان بگذارند تا شاهدي باشند براي آیین حقی که آوردهاند و میزانی براي سنجش دیگرگونیها و تحریفهایی که
در آیین آنان صورت پذیرفته است . ج) ضرورت کمال انسانی هدف از آفرینش انسانها رسیدن به کمال و نزدیکی به کمال مطلق
یاد میشود. این نزدیکی به خدا براي هر انسان باید در طول عمر » نزدیکی به خدا « یا تقرب و » قربۀ الی الله « است که از آن با
محدود او در این دنیا به دست آید .هر لحظه این عمر اگر براي هر انسان، باایمان و عمل صالح و بهترین عمل در هر لحظه همراه
باشد، آن انسان پس از مرگ خویش در بالاترین و والاترین درجات جا خواهد داشت. هر لحظه که براي هر انسان به گونهاي
مطلوب سپري میشود، در آخرت براي او سالها، قرنها و هزارهها پیشرفت خواهد بود و هر لحظه که از دست او برود، در جهان
دیگر باید سالها، قرنها و هزارهها را طی کند تا به آن نقطه اي برسد که میتوانست با یک لحظه دنیا برسد. مؤمنانی هستند که پس
از مرگ و دیدن آنچه به دست آورده و آنچه از دست داده اند آرزو میکنند که باز به دنیا باز گردند، عمل صالح کنند. در راه
خدا کوشش، تلاش و جهاد نمایند، به مردم خدمت کنند، در راه استقرار حقیقت و تاسیس و استمرار حکومت حق بکوشند و در
این راه رنج ببینند و در صورت لزوم کشته شوند تا به درجاتی بالاتر و والاتر از آن چه هم اکنون در آن هستند دست یابند. اینان
مشتاق این هستند که از بهشت برزخی با همه نعمتهایش بیرون آیند و رنج زندگی دنیا را به جان بخرند تا آن گاه که باز
میگردند در مراتبی بالاتر قرار گیرند، مراتبی که بدون این کوششها، تلاشها و مجاهدتهاي چند روزه دنیا باید با سالها، قرنها
و هزارهها در عالم دیگر بدست آید. از دیگر سوي هستند انبیا، جانشینان انبیا و اولیایی که در این دنیا آمدند و رفتند امّا مردم
نتوانستند بیش از قطرهاي از دریاي وجود آنها بهره ببرند. آنها نیز مشتاق هستند که به این دنیا باز گردند تا باز در راه خدا به هدایت
مردم بپردازند و بخشهایی دیگر از ظرفیتهاي گسترده و پهناور وجود خویش را در اختیار مردم بگذارند. با این کار، هم سهمی
در استقرار دین حق در سرتاسر گیتی بر عهده بگیرند، هم دیگر نیروها و توانهاي آنها بی حاصل نماند،هم خود از این طریق تقربی
بیشتر کسب کنند. براي اینکه ظرفیتهاي بالقوه مؤمنان خالص به فعل آید و براي آن که ظرفیتهاي بالفعل انسانهاي کامل در
خدمت ایمان، مؤمنان و حکومت ایمانیان به کار گرفته شود و براي اینکه استعدادها و توانهایی که خداوند در انسانها نهاده است
عبث نباشد، ضروري است که مؤمنان استوار و انسانهاي کامل دو باره در این جهان حاضر شوند و راه نیمه تمام خود را تمام کنند.
امّا مؤمنانی هستند که بیم آن دارند که اگر به این دنیا باز گردند، گرفتار ضعفها، خطاها و وسوسههایی شوند که آنها را از مرتبه
خویش پایینتر خواهد آورد. چنین مؤمنانی مایل نیستند که به این جهان برگردند و نیز بر نخواهند گشت
سیماي موعود (ع) در قرآن- قسمت اول
صفحه 17 از 54
سعید مقدس اشاره: سیماي درخشان ائمه هدي (ع) در قرآن کریم همواره روشنگر راه شیعیان و پیروان ایشان بوده و هست و در این
میان آیات مربوط به موعود آخرالزمان (ع) دریاي نوري است که تلألؤ آن افقهاي آینده جامعه بشري را آشکار میکند و به قلب
مؤمنین اطمینان میبخشد. در این رهاورد قطرهاي از این دریا را هدیه به پیشگاهش میکنیم. از هر جزء قرآن کریم یک آیه که
براساس روایات درباره آن وجود مقدس است همراه با حدیثی از امامان معصوم (ع) استخراج کردهایم. 1 فاستبقواالخیرات أین ما
پس در خیرات پیشی بگیرید، هرکجا باشید خداوند همه شما را خواهد آورد. امام صادق (ع) P} . تکونوا یأت بکم اللّه جمیعاً
یعنی أصحاب القائم (ع) الثلاثمائۀ و البضعۀ عشر ؛» أین ما تکونوایأت بکم اللّه جمیعاً « : میفرمایند: الخیرات الولایۀ و قوله تعالی
خیرات، ولایت است و فرمایش P} . [رجلًا] قال: هم و اللّه الأمّۀ المعدودة، قال: یجتمعون واللّه فی ساعۀ واحدة قزع کقزع الخریف
فرمود: » منظور اصحاب قائم (ع) سیصد و ده و چند [مرد] است ؛» هر کجا باشید خدا همه شما را خواهد آورد « : خداي تعالی که
2 و .» همچون ابرهاي پاییزي پیدرپی در یک ساعت جمع خواهند شد « : حضرت فرمود .» بهخدا سوگند امت معدوده ایشانند «
و شما را به چیزي از ترس و P} . لنبلونّکم بشیءف من الخوف و الجوع و نقص من الأموال و الأنفس و الثمرات و بشّر الصابرین
گرسنگی و کمی مال و جانها و ثمرات میآزماییم و بشارت ده صابران را. امام صادق (ع) میفرمایند: لا بّد أن یکون قیام القائم،
علیهالسلام، سنۀ تجوع فیها الناس و خوف شدید من القتل و نقص من الأموال و الأنفس و الثمرات و أنّ ذلک فی کتاب اللّه یبیّن ثم
ناچار پیش از قیام قائم سالی خواهد بود که مردم در آن گرسنگی کشند و ترس شدیدي از کشتار به آنها رسد و P} . تلا هذهالایۀ
در اموال و جانها و ثمرات کمبودي حاصل گردد و البته در کتاب خدا بهروشنی آمده است. سپس این آیه را تلاوت کردند. 3 وله
و هر که در آسمانها و زمین است خواه و ناخواه مطیع خداست P} . أسلم من فی السموات و الأرض طوعاً و کرهاً و إلیه یفرجعون
و همه به سوي او رجوع خواهند کرد. امام صادق (ع) فرمودند: إذا قام القائم (ع) لا تبقی أرض إلّا نودي فیها بشهادة أن لا إله إلّا اللّه
وقتی قائم قیام کند زمینی باقی نمیماند مگر آنکه در آن به یکتایی خداوند و رسالت محمد ندا داده P} . و أنّ محمّداً رسول اللّه
اي کسانیکه ایمان آوردید صبر کنید و یکدیگر را به صبر P} . شود. 4 یا أیّها الذین آمنوا اصبروا و رابطوا و اتّقواللّه لعلّکم تفلحون
وادارید و مرابطه کنید و تقوا پیشه سازید، شاید که رستگار شوید. امام باقر (ع) درباره این آیه فرمودند: إصبروا علی أداء الفرائض و
صبر کنید بر انجام واجبات و با دشمنانتان پایداري کنید و با امامتان مرابطه نمایید. 5 P} .( صابروا عدّوکم و رابطوا امامکم (المنتظر
و هر کس خدا P} . و من یطع اللّه و الرسول فأولئک معالذین أنعم اللّه علیهم من النبیّین و الصدّیقین و الشهداء و حسن أولئک رفیقاً
و رسول را اطاعت کند پس آنان البته با کسانی که خدا بر آنها نعمت داده از انبیاء و صدیقین و شهداء خواهد بود و [اینان] چه
حسن و حسین » شهدا « ، علی (ع) است » صدیقین « ، رسول خدا(ص) است » نبیین « : نیکو رفیقانی هستند. امام صادق (ع) میفرمایند
2. روضه . قائم از آل محمد (ص) است. پینوشتها: 1. جزء 1، سوره بقره، آیه 148 » نیکو رفیقان « ائمهاند و » صالحین « ، (ع) هستند
6. تفسیر عیاشی، ج . 5. جزء 3، سوره آل عمران، آیه 83 . 4. کتاب الغیبۀ، ص 132 . 3. جزء 2، سوره بقره، آیه 155 کافی، ص 313
10 . تفسیر قمی، ج 1، ص . 9. جزوه سوره نساء، آیه 69 . 8. کتاب الغیبۀ، ص 105 . 7. جزء 4، سوره آل عمران، آیه 200 . 1، ص 183
.142
مهندسی احیاگري دینی
فرامرز (صادق) سهرابی زندگی انسان?ها در مسیر تکاملی خویش در هر دورانی از ویژگی?هاي خاصی برخوردار است. بر اساس
مهندسی « این روند تکاملی، هر قوم و ملتی در دوران خود براي رسیدن به اهداف و آرمان?هایی که دارد، نیازمند به نوعی
متناسب با همان دوران و ویژگی?هاي خاص آن است. آن گاه که عنصر دین و مکتب نیز در این بحث ملحوظ » اجتماعی
می?شود، گر چه به مفاهیمی چون تکامل، آرمان و محتواي مهندسی اجتماعی معنا و صبغه?اي خاص داده و به آنها هویت و رنگ
صفحه 18 از 54
تعالی و قداست معنوي می?بخشد، امّا در مرحله تحقق عینی از قاعده و ملاکی که ذکر آن گذشت، مستثنی نیست . جریان دوران
غیبت و زندگی شیعیان و پیروان مکتب امامت هم در همین قالب و بینش قابل ارزیابی و بررسی است. اکنون ما در زمان غیبت امام
و حجت حق به سر می?بریم. این امر در اثر روي برتافتن بشر از حق، پیروي از هواپرستی و جهل و استکبار او، و در یک سخن،
نتیجه عدم بلوغ کامل بشریت است . بر اساس آنچه گفتیم این دوران نیز از ویژگی?ها و خصوصیات معین برخوردار است و بشر در
مسیر تکاملی?اش باید شرایط خاصی را در خود به وجود آورد تا به اهداف و آرمان?هاي والایی که دارد، نایل گردد. ما از این
» مهندسی اجتماعی « می?کنیم. که در واقع نوع خاصی از همان » مهندسی احیاگري دین « ویژگی?ها و شرایط خاص، تعبیر به
به سرمی?برد. در میان لایه?هاي مختلفی » مصلح جهانی « است؛ جامعه?اي که در انتظار ظهور یک » جامعه منتظر « مربوط به یک
» مصلح « که امروزه در میان مردم دنیا وجود دارد، منتظران یا همان شیعیان و پیروان مکتب امامت، نزدیک?ترین لایه مردم به آن
هستند. آنان براي رسیدن به جامعه آرمانی خود، تکالیف و وظایفی دارند که به لحاظ ضرورت زمینه براي بناي این جامعه با انجام
را به وجود آورند. چگونه می?توان به این بلوغ رسید امّا این زمینه سازي و مهندسی » مهندسی احیاگري دین « آنها باید آن
اجتماعی خاص جامعه منتظر، چگونه صورت می?پذیرد؟ طرح اسلام و هندسه فکري شیعه در این بستر چیست ؟و به تعبیر دیگر،
چگونه می?توان به بلوغ مذکور رسید؟ چگونه باید مکتب انتظار را در عینیت اجتماعی به صورت فرهنگ درآورد و حرکت تاریخ
را به سمت و سوي زمان ظهور پیش برد و سرعت بخشید؟ از آنجا که هر مهندسی اجتماعی بر اساس یک هندسه فکري و اعتقادي
شکل می?گیرد، در این زمینه باید به سراغ هندسه فکري و بینش اعتقادي شیعه رفت. آنچه به طور اجمال می?توان گفت این است
است. نظام ولایت، در واقع، روح و زیر بناي » نظام ولایت « که طرح اساسی و هندسه فکري شیعه در پاسخ به سؤالات فوق، همانا
تمامی دستگاه?هاي فکري، اعتقادي، ارزشی و عملی شیعه به شمار می?آید. تنها در ارتباط با این اصل اصیل است که ابعاد
گوناگون مکتب شیعه و فرهنگ انتظار شکل می?گیرد و مهندسی احیاگري دین با هدف رسیدن به جامعه آرمانی ظهور تحقق
عینی می?یابد. تبیین استدلالی مطلب مذکور تفصیل خاصی را می?طلبد که در مجال این مقال نمی?گنجد؛ امّا از اشاره به آن
دریغ نمی?ورزیم. بینش فلسفی و مکتبی هر دو بیانگر این حقیقت است که خداوند متعال بر اساس حکمت و جعل خویش، نظام
ولایت را خاستگاه، بستر و سبب تکامل انسان و جهان قرار داده است. در واقع نظام تکامل موجودات در عالم هستی، بر مبناي نظام
1 و مانند آن تبیین می?شود و در تبیین » امکان اشرف « ولایت پیش می?رود. در بینش فلسفی، حقیقت مزبور بر اساس قواعدي چون
و ...« : مکتبی و دلیل نقلی، آیات و روایات بسیاري روشنگر آن هستند. 1. آیات از آیات قران، تنها به دو آیه اشاره می?کنیم: اول
در مصداق اتم و اکمل خود، امامان معصوم (ع) هستند 3.بر این اساس، » صادقین « . باشید » صادقین 2 « همواره با ؛» کونوا مع الصادقین
و هیچگاه از آنان جدا نگردند. 4 و دوم: » با آنها باشند « داشته و » معیت « ( قرآن به همه مسلمانان دستور می?دهد که با ائمه اطهار (ع
اي مومنان، استقامت ورزید و یکدیگر را به صبر و پایداري ؛» یا أیّها الذین آمنوا اصبروا و صابروا و رابطوا و اتقوا لعلکم تفلحون 5 «
لزوم ارتباط و اتصال « بر اساس روایات به » رابطوا « ، فرا خوانید و رابطه داشته و تقوا پیشه کنید، باشد که رستگار گردید. در این آیه
تفسیر شده است. 6 بر مبناي این آیه شریفه، خداوند متعال دستور می?دهد » رابطه با امام منتظَر « به خصوص » با نظام ولایت و امامت
که همگان رشته ایمان و اعتقاد، دل و قلب و عمل و کردار خویش را به حبل ولایت و امامت امام عصر (ع) متصل نمایند تا بتوانند
راه رستگاري و سعادت را بپیمایند. 2. روایات در این زمینه روایات بسیاري وجود دارد که به بیان برخی از آنها می?پردازیم: اول:
همانا ولایت ما اهل?بیت ولایت خداي عزوجل است. دوم: امام ششم (ع) ؛» انّ ولایتنا ولایۀ الله عزوجل... 7 « : امام صادق (ع) فرمود
ما خاندانیم سبب و واسطه میان شما و خداوند متعال . بر اساس بینش فوق?الذکر ؛» نحن السبب بینکم و بین الله عزوجل 8 « : فرمود
(که کاملاً مجمل بیان گردید): اولًا: نظام تکامل فردي و اجتماعی انسان تنها بر نظام ولایت ائمه (ع) مبتنی است. ثانیاً: ولایت ائمه
(ع) از ولایت خداوند سرچشمه گرفته بلکه عین آن است . نتیجه آن که براي نیل به بلوغ عقلی، تکامل فردي و اجتماعی، سعادت و
صفحه 19 از 54
رستگاري و تحقق مهندسی احیاگري دین و خلاصه زمینه سازي براي ظهور امام عصر (ع) جز اتصال به نظام ولایت و معیت و رابطه
با امام و حجت حق از ابعاد گوناگون راه دیگري وجود ندارد. ابعاد اتصال به نظام ولایت براي پیمودن این راه باید در وجوه
مختلف به نظام ولایت و امامت اتصال و ارتباط پیدا کرد. این ابعاد عبارتند از بعد اعتقادي، قلبی و عملی. رابطه و معیت یا اتصال در
بعد اعتقادي به معناي پذیرش و اعتقاد به نظام امامت و ولایت است . و در بعد قلبی به مفهوم تسلیم و خلوص کامل در محبت و
مودت نسبت به صاحب ولایت است . و بالاخره در بعد عملی عبارت است از پویش راه دین، بندگی خدا و آمادگی براي فداکاري
و جانفشانی در کوي ولایت امامت . در تأکید بر دو بعد اول، امام باقر(ع) می?فرماید: إنّما کلف الناس ثلاثۀ: معرفۀ الأئمۀ و التسلیم
لهم فی ما ورد علیهم و الردّ إلیهم فی ما اختلفوا فیه . 9 مردم در [ اصول حرکت تکاملی خویش ] تنها به سه امر مکلف شده?اند: به
شناخت ائمه و معرفت رهبران دین، به تسلیم شدن در برابر آنچه از ایشان به آنها می?رسد و این که در اختلافات فقط ایشان را
مرجع خود قرار دهند. البته در منابع روایی اعم از احادیث ادعیه و زیارات، حقایق و معارف بسیاري دراین زمینه وجود دارد که
از بهترین آنهاست. فرازهایی 10 همچون: قلبی لکم مسلّم؛ دل و قلب من تسلیم شماست . و رأیی لکم تبع؛ » زیارت جامعه کبیره «
رأي و نظر من تابع شماست . و نصرتی لکم معدّة؛ یاري و نصرت من براي شما آماده است (من آماده یاري شما هستم). فمعکم
معکم لا مع غیرکم؛ من فقط با شما هستم، آري فقط با شما و نه با غیر شما. 11 و دیگر فرازها مانند اینها بیانگر حقایقی است که
نیز بر این حقایق تاکید شده است به خصوص در خلوص در محبت در این زیارت » زیارت آل یاسین « ذکر آنها گذشت . در
می?خوانیم: و مودتی خالصۀ لکم 12 ؛ دوستی و مودت من خالص و کامل براي شماست. آسیب?شناسی دینی نیز به خوبی نشان
یا دیگر طرق تاکنون به » تبدیل « و » محو « می?دهد که دشمنان هم دقیقاً همین محورها و نقاط کلیدي را نشانه رفته?اند و از طریق
تمامیت دین است و اگر به آن دست » محو « توطئه?هاي گوناگونی دست زده?اند . به بیان دیگر دشمنان دین در وهله اول در صدد
احکام آن خواهد رفت و آن را دچار التقاط و امتزاج می?کند. و از همین روست که شیعیان همواره آرزو » تبدیل « نیافت به دنبال
اصلاح گردد. 13 از آنچه ،» تبدیل شده « شده بازیابی شود و آنچه که » محو « می?کنند که با ظهور امام عصر (ع) آنچه از دین خدا
» خلوص در محبت « ،» تبعیت و اطاعت « ،» تسلیم « ،» شناخت و اعتقاد « گفتیم چنین به دست می?آید که سازه?ها و محورهاي اساسی
چهار عامل اساسی و بنیادي در تحقق مهندسی احیاگري دینی یا زمینه سازي براي ظهور » آمادگی براي فداکاري و جانفشانی « و
به شمار می?آید. تاکیداً یادآوري می?کنیم که عقلانیت و » هندسه فکري و عملی شیعه « امام عصر(ع) و به تعبیر دیگر
به طور » شناخت و اعتقاد « پشتوانه?هاي فکري و اندیشمندانه این هندسه و مفاهیم و عوامل دوم تا چهارم در همان بعد اول یعنی
نتیجه نتیجه آنچه تاکنون گفتیم به طور مختصر چنین است که براي زمینه سازي و .» کامل و عمیق تضمین و تأمین گردیده است
در زمان غیبت باید: 1. به نظام امامت و ولایت اتصال » مهندسی احیاگري دین « آمادگی جهت رسیدن به زمان ظهور و به تعبیري
یافت؛ 2. این اتصال دقیقاً در راستاي اتصال به توحید و ولایت الهی (و یا عین آن) است؛ 3. براي این اتصال بایستی این نظام را
خوب شناخت و به آن اعتقاد پیدا کرد؛ 4. آن گاه باید از اعماق دل و قلب، خود را تسلیم صاحبان ولایت به خصوص امام عصر(ع)
نمود؛ 5. در پرتو این شناخت و تسلیم، عشق و علاقه خویش را به آن حضرت به بالاترین و والاترین مرتبه رساند. البته شناخت و
تسلیم و محبت روابطی متقابل و متعامل با یکدیگر دارند و ازدیاد هر یک موجب تاثیر و ازدیاد دو عامل دیگر خواهد شد. رابطه
این سه عامل با عامل چهارم یعنی آمادگی نیز همین گونه است؛ 6. میوه شیرین و گواراي این شجره طیبه، روحیه شهادت طلبی در
راه خدا و در مسیر امام و رهبر دین?اشت؛ یعنی آمادگی براي جانفشانی در مسیر ولایت است که در بعد فردي برترین مرتبه تکامل
نگارش اولیه این مقاله × معنوي و در بعد اجتماعی بهترین مرحله و زمینه ظهور امام عدل جهانی خواهد بود . ف پی?نوشت?ها
. توسط برادر ارجمند حجۀ الاسلام سهرابی و بازنویسی و تکمیل آن توسط برادر ارجمند مرتضی مهدوي صورت گرفته است . 1
3. بحرانی ،سید هاشم، تفسیر . 2. سوره توبه، آیه 119 . ابراهیمی دینانی، غلامحسین، قواعد کلی فلسفی، چاپ دوم، ج 1، ص 18
صفحه 20 از 54
مفاتیح?الجنان، زیارت جامعه کبیره . 5. سوره آل عمران، ،» فمعکم معکم لا مع غیرکم « . برهان، ج 3، ص 515 (چاپ بیروت). 4
8. شیخ . 6. بحرانی ،سید هاشم، تفسیر برهان، ج 2، ص 149 (چاپ بیروت). 7. شیخ مفید، امالی، چاپ اول، ص 84 . آیه 200
10 . مفاتیح?الجنان، زیارت جامعه کبیره . 11 . همان، دعاي بعد . 9. اصول کافی، ج 2، ص 235 . طوسی، امالی، چاپ اول، ص 157
مفاتیح?الجنان، دعاي زمان غیبت. متذکر ،»... و جدّد ما امتحی من دینک و أصلح ما بدلّ من حکمک « . از زیارت آل یاسین. 12
می?شویم که با جست?وجو در ادعیه مربوط به امام عصر (ع) در کتاب مفاتیح الجنان و دیگر کتب ادعیه، فرازهاي متعدد دیگري
وجود دارد که بیان کننده حقایق مذکور است .
غیبت صغري